陈庆:如何打开道德哲学(亚里士多德《尼各马可伦理学》要义疏证(一))

 

如何打开道德哲学:

亚里士多德《尼各马可伦理学》要义疏证(一)

陈庆  法学博士 法学副教授

孔亚学园主持

 

 

亚里士多德《尼各马可伦理学》开卷第一句话 [Aristot. Nic. Eth. 1094a1]:

πᾶσα τέχνη καὶ πᾶσα μέθοδος, ὁμοίως δὲ πρᾶξίς τε καὶ προαίρεσις, ἀγαθοῦ τινὸς ἐφίεσθαι δοκεῖ.

= Omnis ars, et omnis doctrina, similiter autem et actus et electio, bonum quoddam appetere videntur.(拉丁文译本一)

=Omnis ars omnisque ratione descripta institutio, similiterque actio et agendi consilium, bonum aliquod appetere videtur.(拉丁文译本二)

=Omnis ars omnisque docendi via atque institutio, itemque actio et consilium  bonum aliquod appetere videtur. (拉丁文译本三)

=通常认为[δοκεῖ|videtur],一切[πᾶσα|Omnis|ratione descripta institutio]技艺[τέχνη|ars]与[καὶ|et]一切[πᾶσα|omnis]探究[μέθοδος|doctrina|docendi via atque institutio],类似地[ὁμοίως δὲ|similiter autem],一切实践[πρᾶξίς|et actus]与[τε καὶ]深思熟虑的选择[προαίρεσις|et electio],皆追求[ἐφίεσθα|appetere]某种[τινὸς|quoddam]善[ἀγαθοῦ|bonum]。(陈庆译)

= 德译本( Adolf Lasson译)

Alle künstlerische und alle wissenschaftliche Tätigkeit, ebenso wie alles praktische Verhalten und jeder erwählte Beruf hat nach allgemeiner Annahme zum Ziele irgendein zu erlangendes Gut.

来源:http://www.zeno.org/Philosophie/M/Aristoteles/Nikomachische+Ethik

=法译本(Voilquin译)

Tout art et toute recherche, de même que toute action et toute délibération réfléchie, tendent, semble-t-il, vers quelque bien.

来源:http://remacle.org/bloodwolf/philosophes/Aristote/nicom1.htm

=英译本一(Ross译)

EVERY art and every inquiry, and similarly every action and pursuit, is thought to aim at some good…

来源:http://nothingistic.org/library/aristotle/nicomachean/nicomachean01.html

=英译本二( Rackham译)

Every art and every investigation, and likewise every practical pursuit or undertaking, seems to aim at some good…

来源:

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3atext%3a1999.01.0054

=英译本三(Rowe译, 第95页)

Every sort of expert knowlege and every inquiry, and similarly every action and undertaking seems to seek some good.

=中译本一(苗力田译):

一切技术,一切研究以及一切实践和选择,都以某种善为目标。

——摘自中国人民大学出版社《亚里士多德选集:伦理学卷》

=中译本二(廖申白译)

每种技艺与研究,同样地,人的每种实践与选择,都以某种善为目的。

——商务印书馆版《尼各马可伦理学》

 


疏证:

1.亚里士多德为什么在《尼各马可伦理学》开篇第一句中加入「通常认为[δοκεῖ]」?

δοκεῖ属于无人称动词,它有两个意义:

第一,δοκεῖ=It seems [+dative = to someone]; [+dative = subject] to think

第二, δοκεῖ=It seems good [+dative = to someone]; [+dative = subject] to resolve

权威古希腊文词典LSJ的δοκέω词条指出,在单独运用场合下,δοκεῖ意指to be an established, current opinion。

中古学者喜欢用拉丁文videtur翻译该词。我们注意到,亚里士多德原话中的 δοκεῖ并不搭配与格形式的名词。因此,「在『某某』看来是善的」或「『某某』认为」中的「某某」处于缺位状态。德译本译者Adolf Lasson注意到这里的「某某」缺位问题,于是用“nach allgemeiner Annahme(「按照一般看法」「通常认为」)”翻译此处的 δοκεῖ。Ross的“is thought”译法也试图表明,第一句蕴含的判断是一个大众意见或常识。

如果删除「通常认为[δοκεῖ|videtur]」(注意:上列两个中译本都漏译了这个词),《尼各马可伦理学》开篇第一句话就变成亚里士多德在给出的一个全称量词命题。当然,这种做法正是《形而上学》第一句的做法。

 

2. 为什么《形而上学》开卷第一句话没有「通常认为[δοκεῖ|videtur]」,而《尼各马可伦理学》开卷第一句话有「通常认为[δοκεῖ|videtur]」?

因为道德哲学与形而上学的开启进路不同。道德哲学起于常识和经验。「通常认为[δοκεῖ|videtur]」恰恰点明了亚里士多德道德哲学的基本方法论进路:道德哲学求真之旅开始于广为接受的「意见(δόξα)」,哲学家要做的是提纯道德常识与经验。

 

2021年6月16日 写于重庆

2022年4月25日修订


【注】(1)拉丁文译本一与拉丁文译本二请参见卫维斯版《托马斯全集·〈尼各马可伦理学〉注》(Vives :Doctoris angelici divi Thomae Aquinatis sacri Or- deinis F. F. Praedicatorum Opera omnia sive antehac excusa,sive etiam anecdota…,studio ac labore Stanislai Eduardi Frette et Pauli Mare Sacerdotum,Scholaeque thomisticae Alumnorum,Parisiis apud Ludovicum Vives,34 vols.,1871-1872.)(2)拉丁文译本三是Dionysius Lambinus译本,取自1831年出版的Aristoteles, Latine,即《拉丁亚里士多德全集》。

默认图片
Dr. iur. Tsing Tschen
陈庆,安徽安庆人,法学博士,法学副教授,德国科隆大学托马斯研究所访问学者,在线学习者联盟「孔亚学园」发起人与主持,研究领域为古典哲学、国家哲学与法哲学,教学领域包括古典希腊文、拉丁文、德语、法律逻辑与法理学。工作邮箱:chenqing.philosophy@hotmail.com。
文章: 65

留下评论